به گزارش خبرنگار آئین و اندیشه خبرگزاری فارس رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی صبح امروز در نشست«ما و مسأله سبک زندگی» که به همت کانون اندیشه جوان در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، درباره مبانی سبک زندگی اسلامی به ارائه سخن پرداخت.

*دشمن برای تغییر سبک تهرانیان و ایرانیان دندان تیز کرده است

حجت‌الاسلام علی‌اکبر رشاد در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: رسالت حوزه علمیه تحقق بخشیدن به دین در حیات عینی است، نخستین وظیفه حوزه علمیه این است که دین را در عرصه‌های زندگی عینی کند.

وی افزود: حوزه علمیه در این مسائل مسئولیت بیشتری دارد و به تبع شهر تهران بیشتر در معرض هجوم دشمنان است و دشمن برای تغییر سبک زندگی ایرانیان و به خصوص شهروندان تهران دندان تیز کرده است.

* سبک زندگی اولین بار را «آلفرد آدلر» مطرح کرد

رشاد ادامه داد: در خصوص سبک زندگی گاهی گفته می‌شود اولین بار «آلفرد آدلر» تعریف کرده است و بعد شاگردان او این مطلب را بسط دادند.

وی گفت: عده‌ای بشر را بی‌پیشینه تلقی می‌کنند و غرب را همه چیز معرفی کرده‌اند. آن‌ها تا قصد دارند مطلبی را ارائه دهند می‌گویند: این مطلب از فلان نفری که پدر جامعه شناسی، روانشناسی و ... است نقل می‌کنم، این در حالی است که تمدن اسلامی دارای پیشینه تاریخی علمی است.

*چگونه زیستن همان سبک زندگی است

وی گفت: چگونه زیستن همان سبک زندگی است البته چگونه زیستن در تمدن اسلامی کاملاً متعارف بوده و بین امت اسلامی مطرح بوده است؛ گاهی سبک زندگی را به عنوان فرهنگ معرفی شده به یک معنی سبک زندگی تحقق اسلام است.

رشاد افزود: با این نگاه برای هر چیزی آغازی در تاریخ جدید غرب پیدا می کنند. سبک زندگی با تاریخ بشر ارتباط دارد و هر ملتی سبک زندگی خاص خود را داشته و مسائل زندگی مطرح بوده است. در جهان اسلام هم آثاری در این باب نوشته شده است.

رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) با اشاره به اینکه چگونه زیستن همان سبک زندگی است که از دیرباز مطرح بوده است، گفت: اما مسئله سبک زندگی دچار تطوراتی شده و گاه مفهوم سبک زندگی را تا ضلع و بخشی از فرهنگ فروکاسته‌اند.

وی با تأکید بر اینکه به یک معنا، سبک زندگی تحقق اسلام است، اذعان کرد: سبک زندگی اسلامی، اجرای اسلام با همه ابعاد آن است. برخی از بزرگان ما، دین را به سبک زندگی آنچنان که متداول است تعریف کرده اند. علامه طباطبایی دین را شیوه زندگی تعریف می کند. وقتی دین را پیاده کنیم، نوعی از سبک زندگی را دنبال می کنیم.

* سبک زندگی اسلامی دارای عناصر ذاتی ثابت است

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: مبانی را به دو روش می‌توان تقسیم کرد یکی بنیاد نظری تکوّن‌بخش مؤلفه و سبک اقتصاد اسلامی است و زیر ساختار نظری و ویژگی سبک زندگی را تشکیل می‌دهند.

وی افزود: مبانی به آن دسته از قضایا گفته می‌شود که جهان را برای ما تعریف می‌کنند انسان و جامعه را معرفت می‌بخشد و روانشناسی اخلاق و معرفت را به معرفی می‌کند.

رشاد با بیان اینکه در سبک زندگی با حوزه خاصی سروکار داریم، گفت: سبک زندگی اسلامی دارای عناصر ذاتی ثابتی است و عناصر متغیر براساس محیط تغییر پیدا می‌کند.

وی گفت: در مبانی باید زیرساخت‌ها را بررسی کنیم که در چهار عرصه بینش، منش،  کشش و کنش است و نقش مبانی سبک زندگی آن است که در بینش، منش، کشش و کنش جهت بدهد.

رشاد گفت: برای به دست آوردن منظومه عناصر مختلف باید به عرصه اصلی که شامل اصول و تعامل است، برسیم که اصول و تعامل در چهار عرصه عبد ‌رب، عبد نفس، عبد خلق و عبد عالم است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این چهار بعد و رابطه ابعاد و روابط کلی است که می‌تواند تفصیل پیدا کند. انسان عرصه تعامل همه آن چیزهایی که پیرامون آن قرار دارد.

** مهدوی کنی: نظریه‌پردازها استخدام می‌شوند تا غرب نجات یابد

حجت‌الاسلام سعید مهدوی کنی رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) صبح امروز در نشست «ما و مسأله سبک زندگی» که به همت کانون اندیشه جوان در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، درباره مبانی سبک زندگی اسلامی به ارائه سخن پرداخت.

وی اظهار داشت: مفاهیم متعددی در حوزه‌های دانش بشری تولید می‌شود که این مفاهیم گرچه وابستگی تمام به خواسته خودشان دارند ولی می‌شود آن مفاهیم را از خاستگاه آنان بدون اینکه ماهیت این مفاهیم از بین برود جدا کرد و در مکان دیگر استفاده کرد.

حجت‌الاسلاممهدوی کنی  افزود: مفهوم سبک زندگی برآمده از اندیشه غرب است و اندیشمندان بزرگ اندیشه را از سرزمین خاصی گرفتند و به نحو احسن در سرزمین خود استفاده کردند.

نویسنده کتاب «دین وسبک زندگی» با اشاره به اینکه سبک زندگی در غرب برای تعدیل نگاه ضد سرمایه‌داری در جهان غرب ایجاد شده است، گفت: سبک زندگی برای نخستین بار در جامعه‌شناسی به وسیله «ماکس وبر» نهادینه شد و و قبل از وبر «کارل مارکس» فیلسوف آلمانی جامعه را بر اساس مالکیت تقسیم کرده بود.

*تقسیم جامعه به سرمایه‌دار و کارگر بیانگر واقعیت جامعه نیست

وی افزود: «ماکس وبر» معتقد بود تقسیم‌ جامعه به دو طبقه سرمایه‌دار و کارگر نمی‌تواند واقعیت تو در تو جامعه را نشان دهد.

مهدوی کنی گفت: در گذشته جامعه به دو بخش طبقات اشرافی و عموم مردم تقسیم می‌شد در حالی که در دوران مدرن افراد دارای رفتار اقتصادی مرتبط به هم هستند در ادارات کار می‌کنند و نظر خاصی برای خودشان پیدا کرده‌اند.

وی افزود: ماکس وبر معتقد است برخی به لحاظ سرمایه‌ از طبقات بالا یا پایین محسوب می‌شوند اما از نظر فکری به طبقه خود وابسته نیستند و برای شناخت مردم و افکار آنان اگر به ظاهر آنان نگاه کنید به وجه تمایزات آنان پی می‌برید.

این استاد حوزه علمیه و دانشگاه گفت: اینگونه نیست که پایگاه اقتصادی نشان دهنده نظام فکری افراد باشد.

*سرمایه‌داری امروز خود را سکولار و جدا از دین می‌بیند

وی گفت: سرمایه‌داری امروز خود را سکولار و جدا از دین می‌بیند سبک زندگی که امروز در ایران طرح می‌شود در فضایی تجویزی و ارزشی طرح می‌شود به عبارتی می‌خواهیم سبکی را معرفی کنیم از روزی که سبک زندگی ابداع شد بیشتر توضیحی بوده است.

رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) افزود: سبک زندگی در آثار جامعه‌شناسان آغاز شد و بعد در روانشناسی ادامه پیدا کرد و در دوره‌های جدید مورد توجه قرار گرفته است و مفهوم ژورنالیستی پیدا کرده است.

وی گفت: سرمایه‌داری اکنون از سبک زندگی، برای نجات بحرانی که ناشی از اشباع بازار است استفاده می‌کند. غرب نظریه‌پردازان غربی را به استخدام در آورده است. تا با ارائه سبک‌های زندگی از جمله مدگرایی، مصرف‌گرایی را ترویج کرده و غرب را نجات دهد.

*عده‌ای سبک زندگی را معادل فرهنگ گرفتند

مهدوی کنی گفت: برخی سبک زندگی را با مفهوم فرهنگ معادل می‌گیرند فرهنگ امروز به حوزه‌های مفهومی و معنایی گرایش پیدا کرده است وقتی شما از ارزش‌های درون ذهنی استفاده می‌کنید سبک زندگی به معنای عمل و کنش استفاده می‌شود.

وی گفت: به انواع کنش‌ها و رفتارها سبک زندگی گفته می‌شود برخی سبک زندگی را به گونه‌ای بیان می‌کنند که با مهارت زندگی توامان شده است حتی سبک زندگی مورد استفاده پزشکان قرار گرفته است.

رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) افزود: سبک زندگی برآمده از پیشینه زیبایی‌شناسی و ادبیات است و بیان کننده الگو داشتن برای نخوه چگونه زیستن است.

مهدوی کنی در پایان خاطرنشان کرد: سبک زندگی به مجموعه‌ای از رفتارها اطلاق می‌شود که دارای الزام باشد و به آن رنگ انتخاب بدهد.

* زرشناس: «نفس اماره» در سبک زندگی غربی حکمرانی می‌کند

شهریار زرشناس عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این نشست اظهار داشت: سبک زندگی، سلوک انسان در وجوه مختلف است. مؤلفه اصلی سبک زندگی از عناصر گوناگون تشکیل شده است.

وی افزود: مناسبات اجتماعی انسان ها، الگوی نظام خانوادگی، ارزش ها، سلایق، آداب و رسوم جزو عناصر سازنده سبک زندگی هستند.

زرشناس ادامه داد: درک ماهیت سبک زندگی نیاز به درک فلسفی دارد و سبک زندگی صورت ظاهری و عیان نمایاندن نسبتی است که انسان با وجود خودش و جهان برقرار می‌کند.

وی افزود: انسان درجات تاریخی مختلفی را طی کرده است این که انسان چه معبودی را می‌پرستد و پرستش معبود حضوری نیست تعیین کننده این است که چگونه فکر کند و چه علم، تفکر، ادبیات و هنر پیدا می‌کند و چه عینیتی از زندگی را متحقق می‌کند.

این منتقد روشنفکری گفت: آنچه را که ما از غرب می‌نامیم یک عامل در معنای تاریخی است و اگر از نظر تاریخ فلسفه (منظر حکمت معنوی تاریخ) نگاه کنیم در عالمی است که با نسیان امر الهی شروع شده است.

وی با بیان اینکه انسان خداوند را شناخته است بنابراین توحید را فهمیده و ولایت خداوند را پذیرفته است، گفت: غربی‌ها با فراموشی شروع می‌کنند که تبدیل به انکار می‌شود. ذات این عالم غفلت است و گاهی به پوچ انگاری و هیچ انگاری بدل می‌شود، یعنی حضور و هدایت خداوند را هیچ بینگاریم.

وی افزود: عالم غرب در بیرونی‌ترین سطح، سطحی دارد که به سبک زندگی معروف است و از طریق ادبیات و فلسفه عناصر زندگی استخراج می‌شود.

این نویسنده وپژوهشگر با اشاره به آغاز غرب مدرن با تکیه بر اومانیسم از قرن 14 و 15 میلادی گفت: اومانیسم «خودبنیادی بشر» تلقی می‌شود و انسان خود را یک حیوان نفسانی تلقی می‌کند. عالم غرب مدرن تجسم نفس اماره است به همین دلیل در دوران مدرن هواپرست‌ها زیاد می‌شوند.